เมื่อเราอาสาร่วมโครงการปลูกต้นไม้สักโครงการหนึ่ง เราคาดหวังเสมอว่าต้นกล้าต้นเล็กๆ ในมือเรา 1 ต้นนี้ จะต้องเติบโตสวยงาม รวมกับต้นไม้ต้นอื่นๆ ที่เราช่วยกันปลูกให้กลายเป็นป่าร่มรื่น ให้สัตว์น้อยใหญ่ได้อาศัย ให้มนุษย์ได้มีแหล่งอากาศดีๆ เพิ่มขึ้น ให้โลกได้มีพื้นที่สีเขียวมากขึ้น…
แต่หารู้ไม่! ว่าสิ่งที่เรากำลังทำอยู่นั้นอาจจะไม่ได้ช่วยอะไรโลกเลย หากเรายังใช้ชีวิตประจำวันที่เป็นสาเหตุให้ต้นไม้ลดลง
ข้อแรกมาจากการใช้กระดาษอย่างสิ้นเปลือง ทั้งๆ ที่เรารู้อยู่แล้วว่ากระดาษผลิตมาจากต้นไม้ ซึ่งกว่าจะได้กระดาษ 1 ตัน มีต้นไม้ที่จะต้องโค่นลงถึง 17 ต้น และยังไม่รวมกับทรัพยากรด้านพลังงานอื่นๆ ที่จะต้องเสียไปในการผลิตกระดาษ เช่น พลังงานไฟฟ้า พลังงานน้ำ รวมไปถึงการสร้างมลพิษให้กับสิ่งแวดล้อมทั้งทางตรงและทางอ้อม
สิ่งที่เราควรแก้ไขไม่ใช่การเลิกใช้กระดาษในทันทีทันใด แต่เป็นเรื่องของการคิดหาวิธีในการใช้กระดาษอย่างไรให้คุ้มค่า เช่น การนำกระดาษกลับมาใช้ใหม่ ใช้ซ้ำในหน้าที่ 2 รวมไปถึงเปลี่ยนการพิมพ์ข้อมูลใส่กระดาษเป็นการแนบไฟล์เอกสารอิเล็กทรอนิกส์แทน ซึ่งเป็นวิธีการที่สามารถช่วยลดการใช้กระดาษได้อย่างดีเลยที่เดียว
การใช้กระดาษเกินความจำเป็นถูกสื่อให้เห็นอย่างเด่นชัดในรูปแบบของผลิตภัณฑ์สิ้นเปลืองอย่างกระดาษชำระที่เรามักใช้ได้เพียงครั้งเดียวแล้วทิ้ง ไม่ว่าจะเป็นการเช็ดหน้า เช็ดปาก หรือเช็ดมือ จนไปถึงใช้ห่อแก้วเครื่องดื่มในร้านกาแฟ ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว กระดาษทิชชู่ที่ห่อรอบแก้วเครื่องดื่มไม่สามารถใช้ประโยชน์ใดต่อได้เลย เนื่องจากกระดาษมักจะเปื่อยยุ่ยทันทีที่ถูกละอองน้ำรอบๆ แก้ว ซึ่งพฤติกรรมการใช้กระดาษชำระจนเกินความจำเป็นนั้นแก้ไขไม่ยาก เพียงแค่ “ลด” ใช้กระดาษโดยการหันมาพกผ้าเช็ดหน้าแทน เพราะสามารถซักทำความสะอาดและนำกลับมาใช้ซ้ำได้ และพกแก้วน้ำส่วนตัวนำไปซื้อเครื่องดื่มแทนการใส่แก้วพลาสติก ก็สามารถช่วยลดใช้ทิชชู่และลดขยะชนิดอื่นๆ ที่จะตามมาได้อีกด้วย
ที่สำคัญที่สุด อย่าลืมดูแลต้นไม้รอบๆ ตัว เพราะ “ต้นไม้” ไม่ใช่ต้นที่เราลงมือปลูกเพียงต้นเดียว แต่ยังหมายรวมไปถึงต้นอื่นที่อยู่รอบตัวเรา เช่น ต้นไม้ริมถนน ต้นไม้ในสวนสาธารณะ หรือแม้แต่ต้นไม้ในสวนหย่อม หากเราทิ้งขยะไม่ไม่ลงถัง นอกจากจะทำให้ทัศนียภาพไม่น่ามองแล้ว ยังมีส่วนทำให้ต้นไม้ตายได้อีกด้วย วิธีง่ายๆในการดูแลต้นไม่ในพื้นที่สามารถณะ คือ การทิ้งขยะให้ลงถังและแยกประเภทให้ถูกต้น หากเราช่วยกันบ้านเมืองก็สะอาดและต้นไม้ก็สามารถเจริญเติบโตได้ดี ให้ร่มเงา ความร่วมรื่น และความสดชื่นตามที่เราปรารถนา
นอกจากจะช่วยกันดูแลรักษาต้นไม้ เราก็ควรช่วยกันใช้ทรัพยากรกรของโลกให้คุ้มค่าและเหมาะสม เพราะยังมีกิจกรรมในชีวิตประจำวันอื่นๆ ของเราที่คอยทำลายต้นไม้อยู่ตลอดเวลา เช่น การใช้รถยนต์ส่วนตัวในการเดินทาง หากเราลองเลือกใช้รถสาธารณะประจำทางหรือไปทางเดียวกันก็เดินทางไปด้วยกันก็จะช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ลง แถมช่วยลดรถยนต์บนถนน ช่วยให้การจราจลคล่องตัวทำให้เราถึงที่หมายได้อย่างรวดเร็วขึ้น
หรือแม้แต่การลดใช้ผลิตภัณฑ์ที่มากเกินความจำเป็นอย่างการใช้หลอดดูดน้ำ ถุงพลาสติก โฟมบรรจุอาหาร แก้วน้ำพลาสติก ซึ่งปลายทางของผลิตภัณฑ์เหล่านี้จะกลายเป็นขยะที่กำจัดยากที่สุดและมีระยะเวลาในการย่อยสลายมากที่สุด ไม่ว่าจะเผาทำลายหรือฝังกลบก็ส่งผลเสียทำลายต้นไม้และธรรมชาติได้เช่นกัน
แม้เราจะเริ่มหันมาใส่ใจการปลูกต้นไม้มากขึ้น แต่ต้นกล้าต้นเล็กๆ เพียงไม่กี่ต้น ก็ไม่เพียงพอต่อการทำให้สิ่งแวดล้อมของโลกดีขึ้น คงต้องพึ่งสองมือของมนุษย์ที่ต้องช่วยกันลด-ละ-เลิก ใช้สิ่งอำนวยความสะดวกที่เกินความจำเป็น เพื่อให้โลกยังคงสมดุลไว้ มากกว่าฝากความหวังทั้งหมดไว้กับต้นไม้ที่เรามีอยู่แค่หยิบมือ
Together We Can มั่นใจเราทำได้!
ข้อมูลการผลิตกระดาษอ้างอิงจาก โครงการกระดาษเพื่อต้นไม้ โดย มูลนิธิศูนย์สื่อเพื่อการพัฒนา